Voor veel mensen in Nederland is bereikbaarheid vanzelfsprekend. Even op de fiets stappen om boodschappen te doen of de bus nemen naar het werk of school is een dagelijks ritueel. Maar voor sommigen is het bereiken van hun bestemming niet zo vanzelfsprekend. Het KiM-onderzoek ‘Beperkt bereikbaar: een kwalitatieve studie naar bereikbaarheidsarmoede’ toont aan dat diverse problemen een barrière kunnen vormen voor mensen om werk, voorzieningen, familie en vrienden te bereiken.
Beperkte bereikbaarheid in beeld
Het onderzoek laat zien dat mensen met bereikbaarheidsproblemen diverse vormen van barrières kunnen ervaren. Zo kunnen er problemen zijn bij het vervoer zelf, zoals weinig of slecht toegankelijke haltes, een lage frequentie van het openbaar vervoer, overvolle bussen tijdens spitstijden of een onveilige infrastructuur. Ook beperkte voorzieningen in de buurt of geen betaalbare woning nabij de gewenste woonlocatie kunnen een rol spelen.
Persoonlijke verhalen illustreren problemen
Het onderzoek maakt gebruik van persoonlijke verhalen van stedelingen en mensen uit de regio om de ervaringen met bereikbaarheidsproblemen en de gevolgen ervan voor deelname aan de samenleving te illustreren. De verhalen variëren van mensen die niet kunnen fietsen en daardoor beperkt zijn in hun bewegingsvrijheid tot mensen die afhankelijk zijn van anderen om op hun bestemming te komen.
Gevolgen van bereikbaarheidsproblemen
Het onderzoek laat zien dat bereikbaarheidsproblemen kunnen leiden tot verminderde deelname aan de maatschappij. Mensen vinden vaak manieren om toch aan activiteiten mee te kunnen doen, maar dit kost soms veel tijd, geld en moeite. Vooral met hulp van anderen weten zij hun bestemming te bereiken. De directe gevolgen voor hun ervaren deelname aan de maatschappij lijken daardoor beperkt, maar toch ervaren zij minder sociale contacten en beperkingen in werk, school en studie of bij zorg. Door de beperkte reisopties hebben zij minder keuzes in activiteiten en bestemmingen en zijn ze kwetsbaar voor veranderingen.
Grenzen tussen bereikbaarheidsproblemen en -armoede
Het ontbreken van concrete bereikbaarheidsdoelstellingen maakt het lastig om de grens tussen acceptabele bereikbaarheidsproblemen en ongewenste bereikbaarheidsarmoede te bepalen. Bereikbaarheidsindicatoren op basis van bijvoorbeeld reistijd tot bestemmingen geven wel houvast, maar kunnen niet alle vormen van bereikbaarheidsarmoede in kaart brengen.
Samenwerking noodzakelijk
Mobiliteitsbeleid alleen is niet voldoende om bereikbaarheid voor iedereen te realiseren. Er zijn dwarsverbanden met andere beleidsterreinen zoals zorg, onderwijs en wonen die ook van invloed zijn op de bereikbaarheid. Daarom is samenwerking met andere departementen en overheden noodzakelijk om bereikbaarheidsproblemen aan te pakken. Concrete bereikbaarheidsdoelstellingen en -indicatoren op basis van bijvoorbeeld reistijd tot bestemmingen zijn essentieel om inzicht te krijgen in de omvang van de problematiek en de effectiviteit van maatregelen. Alleen zo kan bereikbaarheid voor iedereen worden gerealiseerd, zodat iedereen volwaardig kan deelnemen aan de samenleving.

foto: Shutterstock
Meer artikelen met dit thema
Concessie-Utrecht: exit Qbuzz, Keolis blijft
11 jun 2024De twee Utrechtse ov-concessies zijn verleend, aan Transdev (Utrecht Binnen) en Keolis (Utrecht Buiten). De…
Optimistisch en voorzichtig de transitie vormgeven
31 mei 2024De verwachtingen van publieke mobiliteit zijn hoog. De belofte is dat ontschotten…
Daimler op st(r)oom in de energietransitie
23 mei 2024“We weten onze elektrische bussen nu goed aan de man te brengen”, vertelt Daimler…
Ook buiten de stad met de OV + deelfiets combinatie
17 mei 2024In de grote steden zien we steeds meer (verschillende) deelfietsen, al dan niet in combinatie met OV. De…
FNV zet geplande staking bij Arriva Twente door
2 mei 2024De werknemers van streekvervoerder Arriva hebben er genoeg van. Op maandag 6 mei zullen ze het werk neerleggen…
Marieke Eyskoot nieuwe stem in bussen van Connexxion, Breng en Hermes
30 apr 2024Marieke Eyskoot, Duurzame lifestyle-expert, is de nieuwe omroepstem in de bussen van Connexxion, Breng en…
Publieke mobiliteit, noodzakelijk of niet?
29 apr 2024OV-Magazine 1/2024 staat in het teken van publieke mobiliteit: de definitie daarvan…
Bijna 100 miljoen voor elektrische treinen van en naar Zutphen en Hardenberg
16 apr 2024Tussen Almelo en Hardenberg en tussen Zutphen en Oldenzaal rijden nu nog dieseltreinen, maar daar lijkt…