EU: spoornet mag onderhands gegund

Voorwaarde is wel dat in de contracten meetbare afspraken worden vastgelegd die ervoor zorgen dat het vervoer op het spoor elk jaar verbetert.

In de Europese discussie over het Vierde spoorpakket heeft Nederland de afgelopen jaren gepleit voor keuzevrijheid tussen onderhands gunnen en openbaar aanbesteden van spoorcontracten. Ook wilde Nederland dat er geen limieten werden gesteld aan de omvang van concessies.

In het Vierde spoorwegpakket bepaalde de Europese commissie begin 2013 dat het binnenlandse hoofdrailnet moest worden opengesteld voor marktwerking per december 2019. Om de concurrentie te bevorderen zou het Nederlandse spoornet in delen moeten worden opgeknipt. In het Europees parlement was daar echter geen meerderheid voor te vinden.

Het hoofdrailnet in Nederland is een complex netwerk dat grote samenhang vertoont. Het opknippen hiervan leidt niet tot betere prestaties voor de reiziger, luidde het Nederlandse standpunt. Staatssecretaris Mansveld heeft hierover regelmatig contact gehad met haar EU-collega’s om steun te verwerven.

Mansveld: "De Nederlandse afspraken met NS zijn het voorbeeld geweest voor het Europese akkoord. Deze concessie bevat prikkels om de prestaties steeds te verbeteren. Voor mij staat voorop dat reizigers tevreden moeten zijn. Zo moet in 2019 minstens 80 procent van de reizigers NS een 7 of meer geven."

De staatsecretaris verlengde het NS-contract eind 2014 met tien jaar. In de concessie voor het hoofdrailnet zijn kwaliteitsafspraken vastgelegd. Als NS en ProRail daar niet aan voldoen kunnen zij een boete krijgen van respectievelijk maximaal 6,5 en 2,75 miljoen euro per jaar. In 2019 maakt NS kans op een beloning als de afspraken over bijvoorbeeld klanttevredenheid en reizigerspunctualiteit ruimschoots worden gehaald.

Na het akkoord in de Transportraad beginnen de onderhandelingen met het Europees parlement, die waarschijnlijk zullen voortduren tijdens het Nederlands voorzitterschap van de EU in de eerste helft van 2016.